Inteligencja emocjonalna (EQ) to inaczej dojrzałość emocjonalna, czyli umiejętność zarządzania własnymi emocjami. To zdolność do rozpoznawania własnych uczuć, odczytywania mowy ciała i stanów emocjonalnych innych osób oraz właściwego reagowania, kierowania i motywowania innych ludzi. Umiejętność wykorzystania wiedzy o emocjach i właściwego zarządzania nimi jest bardzo ważna zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Umiejętności społeczne mogą bowiem determinować dynamiczny rozwój kariery oraz poczucie osobistego spełnienia i szczęścia. W opinii wielu badaczy EQ pracownika jest ważniejsza niż wysoki poziom IQ.
Cechy osób o wysokiej inteligencji emocjonalnej
- Wysoka świadomość siebie. Osoby z rozwiniętą EQ są świadome swoich emocji, refleksyjne, potrafią zaglądać w głąb siebie i odpowiadać sobie na pytanie, co w danym momencie czują. Rozróżniają i nazywają swoje uczucia, nie tracą kontaktu ze swoim wnętrzem. Potrafią umiejętnie zarządzać swoimi emocjami i wykorzystywać je w codziennym życiu.
- Kierowanie się rozumem i sercem podczas podejmowania decyzji. Osoby z wysokim EQ biorą pod uwagę zarówno logiczne argumenty jak i swoje emocje, wartości i poglądy podczas podejmowania decyzji. Nie zachowują się impulsywnie, nie są też przesadnie emocjonalni. Są autentyczni, żyją w zgodzie ze sobą, swoimi emocjami i rozumem.
- Asertywność. Osoby z wysokim IQ są odporne na manipulację innych, mają własne zdanie i umieją wyrażać je w konstruktywny sposób, z poszanowaniem odmiennych poglądów otoczenia. Potrafią odmawiać kiedy nie mają na coś ochoty lub coś jest sprzeczne z ich potrzebami, planami i systemem wartości, robią to w wyważony i delikatny sposób, tak, aby nie urazić innych i nie wywołać w nich agresji. Jeśli coś im się nie podoba potrafią udzielić konstruktywnej informacji zwrotnej i skrytykować tak, aby nie urazić czyichś uczuć. Bez skrępowania mówią o swoich potrzebach, planach i marzeniach, potrafią bronić swojego zdania ale szanują też odmienne poglądy innych. Mają zdolność do łagodzenia niepotrzebnych konfliktów tak, aby nie tracić energii na kłótnie i aby żyło im się lepiej.
- Potrafią łagodzić niepotrzebne konflikty. Są świetnymi mediatorami w sporach, wiedzą, jak załagodzić konflikt w zespole tak, aby każdy był w miarę usatysfakcjonowany. Wiedzą, że aby odnieść sukces, potrzebny jest zgrany, współpracujący i potrafiący efektywnie się komunikować zespół. Wiedzą, że konflikty nie prowadzą do niczego dobrego, a jedynie zżerają naszą energię. Inni chętnie proszą ich o pomoc i rady. Mają uspokajający wpływ na otoczenie, dlatego ludzie lubią przebywać w ich towarzystwie.
- Są otwarci na zmiany. Nie trzymają się sztywno i zachowawczo tego, co znają, lecz są w stanie elastycznie reagować na pojawiające się okoliczności i podejmować ryzyko kierując się własną wiedzą, emocjami i intuicją. Nie rozmyślają nad własnymi błędami z przeszłości, nie wracają do tego, co już było, lecz skupiają się na tym, co jest teraz.
- Są empatyczni. Potrafią słuchać opinii i potrzeb innych osób, trafnie odczytują ich emocje i respektują je. Swoją postawą sprawiają, że inni chętnie opowiadają im o swoich problemach, nie bojąc się niesprawiedliwej oceny, narzucania własnego zdania, dawania niepotrzebnych rad, bagatelizowania ich łopotów czy braku wyczucia z ich strony. Osoby o wysokim EQ potrafią wzbudzać w innych zaufanie i swoją postawą zjednują innych do siebie.
- Panują nad emocjami. Potrafią radzić sobie z frustracją i stresem, nie ulegają swoim emocjom, nie zachowują się impulsywnie. Wiedzą, jak w zdrowy i konstruktywny sposób rozładować nagromadzone napięcie, np. poprzez sport czy rozmowy z zaufanymi osobami. Nie podejmują ważnych decyzji pod wpływem emocji i impulsu, aby potem tego nie żałować. Potrafią umiejętnie zarządzać swoimi emocjami, co sprawia, że inni czują się bezpiecznie w ich otoczeniu.
- Mają wewnętrzną motywację, nie potrzebują zachęć zewnętrznych. Chęć do działania odnajdują w sobie, w swoich wartościach, potrzebach i pasjach. Wytyczają sobie długoterminowe i krótkoterminowe cele i dążą do ich realizacji. Pomaga im w tym świadomość swoich potrzeb i wartości. Nie są więc skłonne do ulegania groźbom i manipulacji. Trudno na nich wymusić posłuszeństwo strachem.
- Szybko nawiązują relacje z innymi. Dzięki dobrze rozwiniętej komunikatywności, empatii i wysokiej inteligencji emocjonalnej łatwo nawiązują nowe znajomości i często się uśmiechają. Zadają dużo pytań i swoją postawą sprawiają, że rozmówca czuje się doceniany i ważny. Są optymistycznie nastawieni do życia i rzadko narzekają. Dlatego ludzie lubią spędzać z nimi czas.
Potrafią konstruktywnie przyjmować krytykę. Mają adekwatne poczucie własnej wartości, znają swoje mocne i słabe strony i dlatego nie mają potrzeby udowadniania jej innym. Są więc otwarte na informację zwrotną i krytykę oraz korzystają z niej podczas osobistego rozwoju. Nie żywią urazy i nie obrażają się na innych. Mają świadomość, że sami nie są doskonali i potrafią przyznawać się do popełnionych błędów i swoich słabości. Dzięki porażkom wyciągają wnioski na przyszłość. Nie porównują się z innymi, gdyż wiedzą, że to nie ma sensu.
EQ a sukcesy w życiu zawodowym
Niemal w każdej firmie znajdziemy osoby, którym relacje interpersonalne i praca w zespole przychodzi łatwiej i takie, którym ten obszar sprawia pewne trudności. Jedni potrafią empatycznie wczuć się w emocje swoich współpracowników, słuchać ich i panować nad swoimi uczuciami, inni pomimo kursów i szkoleń zachowują się nie do końca naturalnie. Tymczasem według Daniela Golemana, autora książki „Inteligencja emocjonalna w praktyce" inteligencja emocjonalna odgrywa ważniejszą rolę w pracy niż profesjonalna, fachowa wiedza w danej dziedzinie i iloraz inteligencji jednostki. Wyniki badań potwierdzają, że niski poziom EQ zwiększa prawdopodobieństwo zwolnienia z pracy z powodu słabych wyników i małej efektywności lub rezygnacji z zatrudnienia. Co więcej, 75% kierowników chętniej awansuje osobę o wysokim poziomie EQ niż IQ, ponieważ osoby cechujące się bardzo dobrze rozwiniętą inteligencją emocjonalną łatwiej rozwiązują konflikty, podejmują rozsądniejsze i efektywniejsze decyzje biznesowe, są naturalnymi, bardzo dobrymi liderami i potrafią panować nad emocjami w stresowych sytuacjach.
Wysoka EQ to cecha, której można się nauczyć, wyszlifować i wypracować w sobie. Jest bardziej umiejętnością nabytą w ciągu naszego życia niż wrodzoną cechą, na którą nie mamy wpływu. Podczas kształtowania inteligencji emocjonalnej kluczowe jest poznanie siebie, swoich potrzeb, emocji, marzeń, wartości i priorytetów.
