Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży - jak rozpoznać pierwsze objawy?

Uzależnienia behawioralne to uzależnienia od czynności. Wiele się mówi o szkodliwości narkotyków, papierosów i alkoholu, a uzależnienia behawioralne dzieci i młodzieży to ciągle temat traktowany marginalne. Minimalizowanie znaczenia uzależnień behawioralnych może nieść tragiczne skutki dla młodych ludzi oraz budowania „zdrowego” społeczeństwa.

Uzależnienia behawioralne - definicja

Uzależnienie behawioralne to stan, w którym człowiek uzależniony jest od jakiejś czynności. Polega na niekontrolowanej potrzebie wykonywania danego zachowania mimo świadomości jego negatywnych konsekwencji oraz dotkliwości szkód.
Są definiowane jako szkodliwe dla zdrowia psychicznego i fizycznego.

Jakie są uzależnienia behawioralne dzieci i młodzieży?

Zbiór uzależnień behawioralnych wśród dzieci i młodzieży:
• Zakupoholizm - uzależnienie od zakupów.
• Patologiczne zaburzenia jedzenia - obżarstwo, bulimia, anoreksja, ortoreksja (nadmierna koncentracja na zdrowym jedzeniu).
• Seksoholizm, cyberseksoholizm, pornografia - uzależnienie od seksu w świecie rzeczywistym oraz wirtualnym.
• Uzależnienie od środków masowego przekazu, m.in. telemania (nałóg oglądania telewizji).
• Fonoholizm - uzależnienie od telefonu komórkowego.
• Uzależnienie od używania komputera i gier komputerowych.
• Siecioholizm - uzależnienie od przebywania w sieci internetowej.
• Ekshibicjonizm internetowy - nieodparta potrzeba przenoszenia do świata on-line każdego aspektu swojej codzienności.
• Patologiczny hazard, w tym e-hazard.
• Kleptoholizm - uzależnienie od okradania.
• Tanoreksja - nałogowe opalanie się w solarium.
• Skrajne zachowania ryzykowne, np. sporty ekstremalne typu base jump.
• Bigoreksja - przesadna dbałość o sylwetkę (restrykcyjna dieta, ćwiczenia fizyczne, stosowanie sterydów anabolicznych).
• Wizualizacje - uzależnienie od modyfikacji swojego ciała, np. poprzez uzależnienie od zabiegów medycyny estetycznej i chirurgii plastycznej oraz zmiany wyglądu m.in. przez piercing, tatuowanie, opiłowywanie zębów.

Jak rozpoznać, czy dziecko jest uzależnione od komputera, telefonu albo e-hazardu?

Jeśli dziecko bardzo intensywnie ćwiczy fizycznie na zajęciach sportowych albo spędza dużo czasu w mediach społecznościowych, nie oznacza to jeszcze, że doszło do uzależnienia behawioralnego.
Jako rodzicowi będzie Ci ciężej zauważyć, że coś niepokojącego dzieje się z Twoją pociechą, gdyż tu nie pojawi się przedawkowanie ani konieczność detoksykacji (w przeciwieństwie do narkotyków i alkoholu).
Uzależnienia behawioralne mają jednak pewne cechy wspólne z innymi nałogami. O czym mowa? Czytaj poniżej.

Jakie są objawy uzależnień behawioralnych dzieci i młodzieży?

Objawy uzależnień behawioralnych wśród dzieci i młodzieży to (w nawiasach podajemy przykłady):

1. Stopień zainteresowania daną czynnością (gry komputerowe) dominuje nad innymi zachowaniami (jedzenie, odrabianie lekcji, rower).
2. Problemy przypominające zespół odstawienny - u dziecka występuje wysoki poziom rozdrażnienia, dyskomfortu i wewnętrznego napięcia (rodzice zabraniają na pewien czas wychodzić na zakupy stacjonarne lub dokonywać transakcji on-line).
3. Wzrost tolerancji młodego człowieka wobec czynności uzależniającej - dziecko musi coraz częściej i dłużej wykonywać daną czynność, by osiągnąć zadowalający go poziom (więcej niż wcześniej przebywa w sieci internetowej, by osiągnąć przyjemne dla doznania).
4. Poprawa nastroju, gdy młodzi ludzie mogą zacząć wykonywać czynności, od których są uzależnieni (zły humor u nastolatka ustępuje na jakiś czas po wizycie w solarium).
5. Powracanie do wykonywania czynności nawet wtedy, gdy młody człowiek podejmuje próby powstrzymywania się od niej (zaprzestanie objadania się kończy się fiaskiem, gdy nadchodzi piątkowy wieczór z „nocką” z filmami, przekąskami i napojami gazowanymi).

Jak czuje się dziecko, które cierpli na uzależnienie behawioralne?

Co dzieje się w świecie wewnętrznym i zewnętrznym Twojego uzależnionego dziecka? Dlaczego sięga ono po „odskocznię”?

• Dziecko, które ujawnia objawy uzależnienia, najczęściej doznaje cierpienia psychicznego, z którym sobie nie radzi.
• Może doświadcza w życiu codziennym psychicznego napięcia, złości, poczucia winy. Lęku. One „pchają” go do „wyłączenia się”. Zapomnienia o świecie, który gnębi, a wejścia w ten, który daje (pozorną) radość, wytchnienie i akceptację.
• Młodzież wybiera dany czynnik uzależniający po to, by wywoływać własne emocje lub wygaszać je.
• Dziecko chce podnieść sobie nastrój i doświadczyć choćby chwilowej ulgi. Poradzić sobie z pustką i samotnością, presją nauczycieli, wymaganiami rodziców, poczuciem nudy i bezsensu, brakiem bliskich relacji w domu i wśród rówieśników.
• Być może młody człowiek nie wie, jak dysponować wolnym czasem, rozwijać zainteresowania i radzić sobie ze stresem w inny sposób (bo rodzice go tego nie nauczyli).

Ile godzin siedzenia dziecka i nastolatka przed komputerem wskazuje na uzależnienie? Czy jest jakaś granica? Pamiętaj, że każde uzależnienie jest chorobą. Uzależnienia behawioralne dzieci i młodzieży mogą prowadzić do podporządkowania i koncentracji życia wokół zgubnego czynnika, co często skutkuje zaniedbywaniem innych obszarów życia. Dla Ciebie - jako rodzica - kluczowe jest zrozumienie, że dana czynność stała się dla Twojego dziecka narzędziem regulującym emocje. Jak najszybciej rozpocznijcie walkę z nałogiem.

Umów wizytę

Potrzebujesz pomocy? Uzyskaj ją bez wychodzenia z domu w przystępnej cenie