Trauma to silny i trwały uraz psychiczny spowodowany nagłym, niespodziewanym i dramatycznym doświadczeniem, często zagrażającym zdrowiu lub życiu. W psychologii mówi się o różnych rodzajach traum, np. o traumie po wypadku, o traumie z dzieciństwa, traumie po porodzie czy rozwodzie, czy też o traumie wojennej. W ich wyniku często dochodzi do poważnych zmian zaburzających i utrudniających codzienne funkcjonowanie jednostki, mogą też wystąpić zaburzenia psychiczne, takie jak np. depresja, nerwica, psychoza, lękliwość czy brak umiejętności radzenia sobie z napięciem i frustracją. Osoby, które przeżyły traumę, mogą reagować nadpobudliwością, nadaktywnością i agresją lub też wycofaniem się z relacji społecznych. Konsekwencje traumy mogą być bardzo dotkliwe i utrudniać nam życie. Często mogą one układać się w określone zespoły objawów, tworząc konkretne jednostki medyczne, takie jak np. zespół stresu pourazowego, czyli PTSD. Co może powodować traumę?
Każdy z nas jest inny i nieco inaczej odbiera otaczającą rzeczywistość. Dla jednego człowieka określony czynnik może być normalny i nie wywołać stresu, z kolei dla drugiej osoby może być on traumatyczny i wywołać objawy PTSD. Pojęcie traumy zwykle wiąże się z takimi trudnymi i bolesnymi doświadczeniami jak: Czynnikami powodującymi traumę mogą być pojedyncze wydarzenia o bardzo silnym, ekstremalnym charakterze i negatywnym ładunku emocjonalnym, jak powtarzające się co jakiś czas, łagodniejsze stresory, których występowanie prowadzi do obniżenia nastroju, frustracji, lęku, problemów ze snem, wycofania się z życia społecznego itp. Przykładem takich stresorów może być przemoc domowa, prześladowanie w szkole lub mobbing w pracy. Jakie objawy towarzyszą osobie z zespołem stresu pourazowego? To, czy dane wydarzenie spowoduje u określonego człowieka traumę zależy w dużej mierze od osobistych zasobów danej jednostki, takich jak uwarunkowania genetyczne i biologiczne, wsparcie społeczne i stan psychofizyczny oraz samopoczucie danej osoby w momencie zaistnienia wydarzenia traumatycznego. Od tych czynników zależy to, jakie określona traumatyczna sytuacja wywrze konsekwencje u jednostki. Psycholodzy często opisują stan jednostki po doświadczeniu traumy jako „normalną reakcję organizmu na nienormalną sytuację". W ciągu życia może pojawić się co najmniej kilka, a nawet kilkanaście niebezpiecznych i traumatycznych sytuacji, jednak z pewnością nie wszystkie odciskają trwałe i poważne piętno na naszej psychice. Dzieje się tak, ponieważ jesteśmy wyposażeni w różne mechanizmy obronne, które ułatwiają nam poradzenie sobie z trudnymi i frustrującymi sytuacjami. Reakcje zachodzące w naszym organizmie po traumatycznym wydarzeniu służą temu, abyśmy mogli odzyskać psychofizyczną równowagę. Służą one zatem zachowaniu zdrowia i powrotowi do normalnego funkcjonowania po ustaniu traumatycznych sytuacji. Jednak utrzymywanie się ich przez dłuższy czas pomimo zaprzestania działania stresorów powinno szczególnie zwrócić naszą uwagę. Do objawów PTSD zaliczamy: Objawy traumy uaktywniają się przede wszystkim w różnych neutralnych okolicznościach, które sugerują i kojarzą się z przeżytą sytuacją traumatyczną. Okoliczności te przypominając traumatyczne wydarzenie wyzwalają podobne reakcje do tych, które pojawiły się w momencie zaistnienia silnego, negatywnego bodźca. Objawy traumy często wywoływane są przez dotyk, zapach, dźwięk, widok określonej osoby lub osoby podobnej do tej, która uczestniczyła w doświadczonym, traumatycznym wydarzeniu, obecność w przypominających traumę miejscach, momenty wzmożonego lęku i frustracji, poczucie bezradności czy też uczestniczenie w określonych, podobnych relacjach społecznych. Przykładowo u jednostki, która doświadczyła wypadku samochodowego, mogą uaktywnić się objawy traumy gdy usłyszy pisk hamujących opon lub dźwięk spadającego metalowego przedmiotu. Podobne objawy mogą mieć miejsce także u osoby, która była naocznym świadkiem wypadku, w którym człowiek ginie pod kołami samochodu. U tej jednostki bodźcem wyzwalającym objawy traumy może być np. krzyk, zapach kwitnącego drzewa przypominający ten w momencie traumatycznego wydarzenia. Czas trwania wyżej wymienionych objawów oraz ich intensywność zależą od indywidualnych zasobów i predyspozycji danej jednostki, które wpływają na fakt powstania traumy oraz stopień nasilenia jej objawów. Jeśli konkretne silne przeżycie spowoduje u danej jednostki traumę, jej rozwój może zostać zahamowany, jeśli otrzyma ona wsparcie i pomoc ze strony najbliższego otoczenia. Czynnikami łagodzącymi rozmiar traumy są między innymi: obecność osób bliskich, szczere i otwarte rozmowy o swoich przeżyciach, obawach i emocjach oraz profesjonalna pomoc psychologiczna. Dzięki temu możliwy jest powrót do normalnego funkcjonowania. Negatywną konsekwencją traumy jest to, że jednostka coraz częściej odczytuje neutralne sytuacje jako niebezpieczne i zagrażające co wzmaga częstotliwość automatycznych i nieadekwatnych do rzeczywistego zagrożenia reakcji. Osoba jest w ciągłym stanie napięcia i gotowości do obrony, zachowuje ciągłą czujność w obliczu zagrożenia. Jej organizm wpada więc w błędne koło – im większa czujność tym więcej neutralnych bodźców zostanie uznanych za niebezpiecznych, co potęguje jeszcze bardziej czujność jednostki. Wrażenie bycia w zagrożeniu narasta, co znacznie zaburza psychofizyczne funkcjonowanie osoby. Po pomoc możesz udać się do naszego specjalisty.Co może spowodować traumę?
Objawy PTSD
Co łagodzi objawy PTSD?
