Jakie są objawy stresu traumatycznego?

Trauma to silny i trwały uraz psychiczny spowodowany nagłym, niespodziewanym i dramatycznym doświadczeniem, często zagrażającym zdrowiu lub życiu. W psychologii mówi się o różnych rodzajach traum, np. o traumie po wypadku, o traumie z dzieciństwa, traumie po porodzie czy rozwodzie, czy też o traumie wojennej. W ich wyniku często dochodzi do poważnych zmian zaburzających i utrudniających codzienne funkcjonowanie jednostki, mogą też wystąpić zaburzenia psychiczne, takie jak np. depresja, nerwica, psychoza, lękliwość czy brak umiejętności radzenia sobie z napięciem i frustracją. Osoby, które przeżyły traumę, mogą reagować nadpobudliwością, nadaktywnością i agresją lub też wycofaniem się z relacji społecznych. Konsekwencje traumy mogą być bardzo dotkliwe i utrudniać nam życie. Często mogą one układać się w określone zespoły objawów, tworząc konkretne jednostki medyczne, takie jak np. zespół stresu pourazowego, czyli PTSD. Co może powodować traumę?

Co może spowodować traumę?

Każdy z nas jest inny i nieco inaczej odbiera otaczającą rzeczywistość. Dla jednego człowieka określony czynnik może być normalny i nie wywołać stresu, z kolei dla drugiej osoby może być on traumatyczny i wywołać objawy PTSD. Pojęcie traumy zwykle wiąże się z takimi trudnymi i bolesnymi doświadczeniami jak:

  • gwałt,
  • napad,
  • pobicie,
  • wypadek komunikacyjny,
  • śmierć bliskiej osoby,
  • wojna,
  • rozwód itp.

Czynnikami powodującymi traumę mogą być pojedyncze wydarzenia o bardzo silnym, ekstremalnym charakterze i negatywnym ładunku emocjonalnym, jak powtarzające się co jakiś czas, łagodniejsze stresory, których występowanie prowadzi do obniżenia nastroju, frustracji, lęku, problemów ze snem, wycofania się z życia społecznego itp. Przykładem takich stresorów może być przemoc domowa, prześladowanie w szkole lub mobbing w pracy. Jakie objawy towarzyszą osobie z zespołem stresu pourazowego?

Objawy PTSD

To, czy dane wydarzenie spowoduje u określonego człowieka traumę zależy w dużej mierze od osobistych zasobów danej jednostki, takich jak uwarunkowania genetyczne i biologiczne, wsparcie społeczne i stan psychofizyczny oraz samopoczucie danej osoby w momencie zaistnienia wydarzenia traumatycznego. Od tych czynników zależy to, jakie określona traumatyczna sytuacja wywrze konsekwencje u jednostki. Psycholodzy często opisują stan jednostki po doświadczeniu traumy jako „normalną reakcję organizmu na nienormalną sytuację". W ciągu życia może pojawić się co najmniej kilka, a nawet kilkanaście niebezpiecznych i traumatycznych sytuacji, jednak z pewnością nie wszystkie odciskają trwałe i poważne piętno na naszej psychice.

Dzieje się tak, ponieważ jesteśmy wyposażeni w różne mechanizmy obronne, które ułatwiają nam poradzenie sobie z trudnymi i frustrującymi sytuacjami. Reakcje zachodzące w naszym organizmie po traumatycznym wydarzeniu służą temu, abyśmy mogli odzyskać psychofizyczną równowagę. Służą one zatem zachowaniu zdrowia i powrotowi do normalnego funkcjonowania po ustaniu traumatycznych sytuacji. Jednak utrzymywanie się ich przez dłuższy czas pomimo zaprzestania działania stresorów powinno szczególnie zwrócić naszą uwagę.

Do objawów PTSD zaliczamy:

  • drżenie kończyn,
  • przyśpieszony puls, tętno i oddech,
  • przeżywanie silnego lęku, który często dotyczy stanu zdrowia i życia swojego i bliskich osób,
  • płaczliwość,
  • bladnięcie,
  • nerwicowe zachowania, powtarzanie określonych zachowań, wypowiedzi, gestów,
  • obniżony nastrój, doświadczanie nieprzyjemnych emocji, stany depresyjne,
  • natrętne i nieprzyjemne myśli, gonitwa myśli,
  • powtarzające się, wielokrotne odtwarzanie w myślach traumatycznych wydarzeń,
  • napięcie, stres, problemy ze snem,
  • niekontrolowane napady nieprzyjemnych emocji,
  • problemy z pamięcią i koncentracją uwagi,
  • nadmierne pobudzenie,
  • oderwanie od rzeczywistości, czyli brak adekwatnej reakcji na próby nawiązania kontaktu,
  • problemy ze snem,
  • myśli samobójcze,
  • trudności w odczuwaniu i ekspresji emocji, apatia, brak odczuwania emocji lub też nadmierna emocjonalność,
  • unikanie sytuacji, miejsc i osób, które wywołują skojarzenia związane z traumatycznym wydarzeniem,
  • zamieranie w bezruchu,
  • nerwowe powtarzanie nieadekwatnego do sytuacji zachowania, słów i gestów.

Objawy traumy uaktywniają się przede wszystkim w różnych neutralnych okolicznościach, które sugerują i kojarzą się z przeżytą sytuacją traumatyczną. Okoliczności te przypominając traumatyczne wydarzenie wyzwalają podobne reakcje do tych, które pojawiły się w momencie zaistnienia silnego, negatywnego bodźca. Objawy traumy często wywoływane są przez dotyk, zapach, dźwięk, widok określonej osoby lub osoby podobnej do tej, która uczestniczyła w doświadczonym, traumatycznym wydarzeniu, obecność w przypominających traumę miejscach, momenty wzmożonego lęku i frustracji, poczucie bezradności czy też uczestniczenie w określonych, podobnych relacjach społecznych. Przykładowo u jednostki, która doświadczyła wypadku samochodowego, mogą uaktywnić się objawy traumy gdy usłyszy pisk hamujących opon lub dźwięk spadającego metalowego przedmiotu. Podobne objawy mogą mieć miejsce także u osoby, która była naocznym świadkiem wypadku, w którym człowiek ginie pod kołami samochodu. U tej jednostki bodźcem wyzwalającym objawy traumy może być np. krzyk, zapach kwitnącego drzewa przypominający ten w momencie traumatycznego wydarzenia.

Co łagodzi objawy PTSD?

Czas trwania wyżej wymienionych objawów oraz ich intensywność zależą od indywidualnych zasobów i predyspozycji danej jednostki, które wpływają na fakt powstania traumy oraz stopień nasilenia jej objawów. Jeśli konkretne silne przeżycie spowoduje u danej jednostki traumę, jej rozwój może zostać zahamowany, jeśli otrzyma ona wsparcie i pomoc ze strony najbliższego otoczenia. Czynnikami łagodzącymi rozmiar traumy są między innymi: obecność osób bliskich, szczere i otwarte rozmowy o swoich przeżyciach, obawach i emocjach oraz profesjonalna pomoc psychologiczna. Dzięki temu możliwy jest powrót do normalnego funkcjonowania.

Negatywną konsekwencją traumy jest to, że jednostka coraz częściej odczytuje neutralne sytuacje jako niebezpieczne i zagrażające co wzmaga częstotliwość automatycznych i nieadekwatnych do rzeczywistego zagrożenia reakcji. Osoba jest w ciągłym stanie napięcia i gotowości do obrony, zachowuje ciągłą czujność w obliczu zagrożenia. Jej organizm wpada więc w błędne koło – im większa czujność tym więcej neutralnych bodźców zostanie uznanych za niebezpiecznych, co potęguje jeszcze bardziej czujność jednostki. Wrażenie bycia w zagrożeniu narasta, co znacznie zaburza psychofizyczne funkcjonowanie osoby. Po pomoc możesz udać się do naszego specjalisty.

Pozostałe wpisy

zapisz się do newslettera aby otrzymać materiały promocyjne oraz informacyjne
Newsletter Form
polityka prywatnościPolityka cookiesRegulamin serwisu
instytut zdrowia mentalnego © 2022 wszelkie prawa zastrzeżone
magnifiercrossarrow-leftarrow-right